Srebrenitsa’da 8 binden fazla Boşnak Müslüman erkek ve erkek çocuğun Sırp Cumhuriyeti Ordusu tarafından öldürüldüğü katliamın 30. yıldönümü öncesinde bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Avrupa Bölgesel Direktör Yardımcısı Dinushika Dissanayake, şunları söyledi:

“Bu önemli yıldönümünde öldürülenlerin hatırasını onurlandırırken, onların ailelerine ve son otuz yıldır yılmadan hakikat, adalet ve onarım mücadelesi veren Srebrenitsa Anneleri gibi örgütlere de saygılarımızı sunuyoruz.

Birçok fail adalet önüne çıkarılmış olsa da bu yıldönümü aynı zamanda, 1995 yılında Srebrenitsa’da öldürüldüğü düşünülen yaklaşık bin kişinin hâlâ kayıp olduğunu acı verici bir şekilde hatırlatmaktadır. Aileleri yanıt alamadan, sevdiklerini toprağa veremeden ve gerçek bir geride bırakma duygusuna erişemeden yaşamaya devam ediyor.

Aileler kalıcı travmalarla mücadele ederken, bir yandan da bölgenin çeşitli yerlerinde üst düzey yetkililerin suçlarını inkar etme ve soykırım suçu ile insanlığa karşı işlenen suçlardan hüküm giymiş kişileri yüceltme çabalarıyla da karşı karşıya kalıyor. Soykırım inkarı yalnızca öldürülenlere ve ailelerine yönelik ağır bir hakaret değil, aynı zamanda Srebrenitsa’da işlenen fiillerin şüpheye yer bırakmayacak şekilde soykırım kapsamına girdiğini belirleyen uluslararası mahkemelerin kesin kararlarının da reddedilmesidir.”

Arka Plan

Temmuz 1995’te Sırp Cumhuriyeti Ordusu (‘VRS’), Bosna-Hersek’te BM tarafından “güvenli bölge” olarak belirlenen Srebrenitsa kentine saldırdı. 10-11 Temmuz 1995’te 8 binden fazla Boşnak Müslüman erkek ve çocuk Sırp Cumhuriyeti Ordusu tarafından esir alındı ve ardından BM barış gücü askerlerinin varlığına rağmen öldürüldü.

2007 yılında Uluslararası Adalet Divanı, Srebrenitsa Katliamı’nın soykırım olduğuna hükmetti. 7 binden fazla kişinin naaşı çıkarıldı, kimlikleri tespit edildi ve defnedildi ancak binden fazla kişi hâlâ kayıp veya kimlikleri tespit edilemedi.

Ratko Mladiç ve Radovan Karadziç gibi üst düzey yetkililer hakkındaki yargılamalara rağmen Bosna-Hersek’teki yerel mahkemelerde çok yüksek sayıda dava hâlâ sonuçlanmadı.

Mayıs 2024’te BM Genel Kurulu 11 Temmuz’u, 1995 Srebrenitsa Soykırımını Uluslararası Düşünme ve Anma Günü ilan etti.