Uluslararası Af Örgütü, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde yayımladığı açıklamada, İstanbul’da ve Türkiye’nin birçok kentinde gerçekleştirilmesi planlanan barışçıl yürüyüşlerin herhangi bir yasakla karşılaşmaması gerektiğini belirtti ve yetkililere, Türkiye’nin anayasası ve taraf olduğu uluslararası insan hakları sözleşmeleri kapsamında korunan barışçıl toplanma hakkının kullanımını kolaylaştırma ve korumaya ilişkin yükümlülüklerini yerine getirme çağrısında bulundu.

Uluslararası Af Örgütü Türkiye Direktörü Ruhat Sena Akşener, açıklamada şunları kaydetti:

“Her yıl olduğu gibi bu sene de 25 Kasım’da binlerce kişi, toplumsal cinsiyete dayalı şiddete karşı yürümek üzere bir araya gelmeye hazırlanırken, başta kolluk görevlileri olmak üzere tüm yetkilileri 25 Kasım protestolarını kolaylaştırmaya, katılan herkesin güvenliğini sağlamaya çağırıyoruz. Bu kapsamda Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi olarak, İstanbul Valiliği’ne bir mektup göndererek, barışçıl protesto hakkının korunmasına dair taleplerimizi de ilettik.

Geçmiş yıllarda İstanbul’da 25 Kasım’da bir araya gelmek isteyen barışçıl protestocular keyfi gözaltılar ve aşırı güç kullanımıyla karşılaştı. Geçen yılki yürüyüşte keyfi olarak gözaltına alınanların 168’i hakkında dava açıldı. 

Türkiye yetkilileri, yasaklar, kısıtlamalar ve müdahaleler yerine barışçıl protesto hakkının güvence altına alınması için gerekli tüm önlemleri almalıdır. Yalnızca barışçıl toplanma hakkını kullandığı gerekçesiyle hakkında dava açılan tüm kadınlara ve LGBTI+’lara yöneltilen soruşturma ve kovuşturmalara son verilmelidir.

Türkiye’de toplumsal cinsiyete dayalı şiddetten en çok etkilenen kadınlar ve LGBTİ+’lar, aynı zamanda bu şiddete karşı mücadelede en önde yer alıyor. Türkiye yetkilileri, barışçıl protestocuları korumalı, toplumsal cinsiyete dayalı şiddete son verecek somut adımlar atmalıdır. Ayrıca Türkiye 2021’de çekildiği İstanbul Sözleşmesi’ni tekrar imzalamalıdır.”

Arka Plan

İstanbul Valiliği, geçen yıl 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde yapılması planlanan gece yürüyüşünü hukuka aykırı bir şekilde yasakladı. Yasaklara rağmen bir araya gelen kadınlara ve LGBTİ+’lara karşı güç kullanıldı ve en az 169 kişi keyfi olarak gözaltına alındı. 168’i hakkında 11 ay sonra iddianame düzenlendi ve “Kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama” suçlamasından üç yıla kadar, yedisi hakkında ayrıca “görevi yaptırmamak için direnme” iddiasıyla altı yıla kadar hapis cezası istendi.