Uluslararası Af Örgütü Türkiye Direktörü Ruhat Sena Akşener, Strazburg'daki Avrupa Konseyi konferansından Türkiye'ye dönmesi üzerine 5 Ağustos'tan bu yana tutuklu bulunan insan hakları savunucusu Enes Hocaoğulları'nın serbest bırakılmasıyla ilgili şu açıklamada bulundu:

“Enes Hocaoğulları'nın tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılması gerçekten de iyi bir haber. Ancak en başından beri Enes, sadece ifade özgürlüğünü kullandığı için gözaltına alınarak tutuklanmamalıydı. Şimdi kendisine yöneltilen tüm suçlamalar düşürülmeli. Hiç kimse, ifade özgürlüğü kapsamında korunan insan hakları ihlallerine karşı sesini yükselttiği için yargılanmamalı.

Türkiye'nin insan hakları savunucularını keyfi ve ceza hukukunun kötüye kullanımıyla açılan soruşturma, kovuşturma ve gözaltılara karşı koruma yükümlülüğü bulunmaktadır. Türkiye yetkililerine, uluslararası insan hakları hukuku kapsamında herkesin ifade özgürlüğü hakkına saygı gösterme ve bu hakkı güvence altına alma yükümlülükleri olduğunu hatırlatırız.

Türkiye, yanlış bilgilendirme ve dezenformasyonu suç sayanlar da dahil olmak üzere ifade özgürlüğü hakkını ihlal eden tüm yasaları yürürlükten kaldırmalı ya da değiştirmeli ve Türkiye'nin uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülükleriyle uyumlu hale getirilmesini sağlamalıdır. ‘Halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ yasaları, uluslararası insan hakları hukukuna uygun olarak, sadece ayrımcılık, düşmanlık veya şiddete teşvik içeren ulusal, ırksal veya dini nefretin savunulmasını yasaklamak amacı ile kullanılmasını güvence altına alacak şekilde değiştirilmelidir.”

Arka Plan

8 Eylül’de, Ankara 86. Asliye Ceza Mahkemesi, 23 yaşındaki insan hakları savunucusu ve LGBTİ+ hakları aktivisti Enes Hocaoğulları hakkında adli kontrol şartıyla tahliye kararı verdi.

Enes Hocaoğulları şubatta Strazburg'da düzenlenen 48. Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi'ne Türkiye'den gençlik delegesi olarak seçildi. Hocaoğulları, 27 Mart'ta yaptığı bir konuşmada, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun keyfi olarak gözaltına alınması ve tutuklanması üzerine gerçekleşen kitlesel protestolara yönelik baskılara atıfta bulunmuştu.

8 Ağustos 2025 tarihli iddianamede, polisin “orantısız güç” uyguladığına ilişkin sözleri, “sosyal medyada tepki ve şikayetlere neden olduğu, kullanıcıların Emniyet Genel Müdürlüğü ve Adalet Bakanlığı'nı etiketlediği” gerekçesiyle suç delili olarak sunuldu.

Tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmasına rağmen Hocaoğulları halen “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” ve “kamuoyunu yanıltıcı bilgi yaymak” ile suçlanıyor. Her iki suçlamadan da hüküm giymesi halinde Hocaoğulları, sadece ifade özgürlüğü hakkını kullandığı için iki ila altı yıl arasında hapis cezasına çarptırılabilir. Türk Ceza Kanunu'nun bu aşırı geniş ve muğlak hükümleri, ifade özgürlüğünün baskı altına alınması için sıklıkla kullanılmaktadır.   

Ağustosta Uluslararası Af Örgütü, Enes Hocaoğulları’nın derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması çağrısında bulunan bir acil eylem başlatmıştı.