ODTÜ Mezuniyet Davası

ODTÜ kampüsünde 6 Temmuz 2018'de düzenlenen mezuniyet törenine katılan dört öğrenci taşıdıkları "Tayyipler Alemi" başlıklı pankart nedeniyle "Cumhurbaşkanına Hakaret" suçlamasıyla gözaltına alındı. Tutuklanan öğrenciler 29 gün cezaevinde kaldıktan sonra tahliye edildi.

Arka Plan Bilgisi

ODTÜ’de okuyan dört öğrenci hakkında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın vekili aracılığıyla ilettiği şikayete dayanarak, TCK Madde 299 “Cumhurbaşkanına Hakaret”” suçu kapsamında yapılan soruşturma sonunda hazırlanan iddianame, Ankara 11. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi.

Sanık öğrencilerin de katıldığı, 6 Temmuz 2018 tarihinde Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mezuniyet Töreninde yapılan geçiş töreni sırasında Cumhurbaşkanı’nın karikatürünün olduğu bir pankartın taşınması suçun nedeni olarak gösteriliyor.

Öğrenciler ifadelerinde, mezuniyet töreninde taşıyacakları afiş konusunda birlikte karar verdiklerini, afişi teslim aldıklarını ve öğrencilerden birinin aracı ile stadyuma getirdiklerini, yürüyüş sırasında afişi kendilerinin tutup yürüdüğünü, ancak afiş içeriğinin Cumhurbaşkanına Hakaret suçunu oluşturacağını düşünmediklerini, düşünselerdi böyle bir şey yapmayacaklarını belirterek suçlamayı kabul etmediklerini beyan ettiler.

Öğrenciler soruşturma aşamasında yaklaşık bir ay süre ile tutuklu kaldıktan sonra, yurt dışına çıkış yasağı ve imza adli kontrol şartıyla tahliye edilmelerine karar verilmişti.

İlk duruşma öncesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın vekili aracılığıyla Mahkeme'ye sunduğu dilekçe ile şikayetten vazgeçilmiş ve davaya katılma talebinin bulunmadığın beyan edilmişti. 

Karar
Ankara 11. Asliye Ceza Mahkemesi, 11 Ocak tarihli duruşmada kararını açıkladı. Savcılık mütalaasında, karikatürün manevi kasıt içermediği değerlendirilerek, yargılanan tüm hak sahiplerinin beraatı istendi. 

Mahkeme yargılanan dört öğrencinin ve pankartı bastığı belirlenen bir kişinin beraatına karar verdi.

1. Duruşma

Davanın Ankara 11. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmasında, davada sanık olan dört öğrenci ve davaya konu olan pankartın çıktısının alındığı fotokopi merkezi sahibi savunmalarını sundular.

Fotokopi merkezi sahibi sanık; olayın gerçekleştiği gün işyerinin yoğun olduğunu, çıktının içeriğine dikkat etmediğin, diğer sanıkların eylemine bu nedenle iştirak ettiğinin kabul edilemeyeceğini söyleyerek, beraatini talep etti.

Öğrenciler, karikatürün bir suç teşkil ettiğini bilmediklerini ve hatta bununla ilgili internet üzerinde bir arama yaptıklarında, mizah dergisi Penguen'de yayımlanan bu karikatürün, daha önce Cumhurbaşkanı (dönemin Başbakanı) Recep Tayyip Erdoğan tarafından manevi tazminat davasına konu edildiğini ancak bu davanın reddedildiğini öğrendiklerini aktardılar.

Öğrenciler, hakaret kastı ile hareket etmediklerini ve suç olduğunu bilselerdi bu eylemi gerçekleştirmeyeceklerini ifade ettiler. 

Öğrencilerin avukatları da hem adı geçen Mahkeme kararı hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile içtihadı çerçevesinde, konu eylemin açıkça eleştiri hakkının ifade özgürlüğü kapsamında kullanılmasından ibaret olduğunu, yine Cumhurbaşkanının şikayetinden vazgeçmesinin göz önünde bulundurularak davanın beraatle sonuçlandırılması gerektiğini belirterek öğrencilerin derhal beraatını talep ettiler. 

Mahkeme ara kararında; tüm sanıklar hakkındaki yurtdışı çıkış yasağı şeklindeki adli kontrolün kaldırılmasına, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’dan karikatür ile ilgili Penguen dergisi yöneticileri hakkında herhangi bir soruşturma olup olmadığının sorulmasına karar verdi.

Bir sonraki duruşma 4 Nisan’da görülecek.

 

 

 

3. Duruşma

Ankara 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 4 öğrencinin “Cumhurbaşkanına hakaret”suçlamasıyla yargılandığı davanın 3. duruşması 14 Kasım 2019, saat 10:00’da görüldü. 3 sanık öğrenci ve 3 müdafi avukat duruşma salonunda hazır bulundu. 1 öğrenci İngiltere’de devam etmekte olduğu yüksek lisans programı nedeniyle duruşmaya gelemedi.  

Ankara’daki mahkemenin ilk duruşmadan bu yana İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan talep ettiği “Penguen Dergisi’nde yayımlanan karikatür hakkında dergi yöneticileri ile ilgili soruşturma bulunup bulunmadığı” bilgisine “karikatüre dair herhangi bir bilgi verilmemiş olması ve işlenen suça ilişkin belge gönderilmemesi sebebiyle UYAP ortamında sorgulamanın yapılamayacağı” gerekçesiyle aradan geçen 13 aya rağmen hala ulaşamadığı görüldü.  

Karar 

Mahkeme ara kararında, Penguen Dergisi’nin o dönemki künyesini ve karikatürün çizerini, isimle belirterek sorma yoluna gitti. Karikatürün çizeri Musa Kart ve dergi sorumluları hakkında dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret suçlamasıyla soruşturma veya açılmış dava bulunup bulunmadığının bilgisinin istenmesi için İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına müzekkere yazılmasına,  mahkeme ismi bildirildiği takdirde dava devam ediyorsa dosya örneğinin,  karara bağlanmış ise karar örneğinin istenilmesine karar verildi. 

Davanın bir sonraki duruşması 06 Şubat 2020, saat 09:35’te görülecek.

4. Duruşma

4 öğrencinin Ankara 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davanın 4. duruşması 6 Şubat 2020'de 15 dakika gecikmeyle saat 09:50’de başladı. 

 

Mezuniyet töreninde taşınan pankartta bulunan karikatürle ilgili daha önce verilen mahkeme kararlarıyla ilgili hala net bir bilgi edinilemediği için duruşmanın ertelenmesine karar verildi.

Karar

Karikatürün aslıyla ilgili bilgi istenmesi için yazı yazılmasına ve bir sonraki duruşmanın 1 Haziran 2020 saat 09:35'te görülmesine karar verildi.