Rusya’nın Ukrayna’daki geniş kapsamlı saldırı savaşı 500. gününü geride bırakırken Rusya yetkilileri ülkedeki savaş karşıtı aktivistleri bastırmak için gitgide daha sert taktikler kullanıyor.

Uluslararası Af Örgütü’nün yeni açıklaması, Rusya’nın ülke içindeki savaş karşıtı hareketi bastırmak için bir dizi baskıcı yasa ve uygulamaya başvurduğunu, bu kapsamda halihazırda 20 binden fazla kişinin ağır misillemelere maruz kaldığını ortaya koyuyor.

Uluslararası Af Örgütü Rusya Araştırmacısı Oleg Kozlovski konu hakkındaki açıklamasında, “Rusya’da savaş karşıtı muhalefeti susturmak için son derece karmaşık ve kapsamlı taktiklerin gitgide silah haline getirildiği şiddetli bir baskı ortamı var. Ukrayna’daki savaşa karşı çıkan barışçıl protestocular ve Rusya silahlı kuvvetleri hakkında kritik bilgiler paylaşan kişiler ağır cezai, idari ve diğer türde yaptırımlarla karşılaşıyor. Düşüncelerini özgürce ifade edenleri suçlu haline getiren yeni absürt yasalar çıkartıldı ve derhal kullanılmaya başlandı. Tamamen haksız davalardan oluşan kusurlu ceza adalet sistemi, en hafif itirazda bile muhalifleri susturmak için hapis ve ağır para cezaları vermekte kullanılıyor” dedi.

Savaş karşıtı protestocuları hedef almak için genellikle adil yargılama güvencelerinden fiilen yoksun idari soruşturmalar kullanılıyor. Hakimler protestocuların kamusal toplanma düzenlemelerini ihlal ettiğine veya yeni getirilen “itibarsızlaştırma” suçlarını işlediklerine hükmetmek ve protestocuları ağır para cezası veya idari gözaltına mahkum etmek için sıklıkla savunma makamının güçlü delillerini göz ardı ederek yalnızca -bazı durumlarda açıkça gerçeğe aykırı olan- polis raporlarını dikkate alıyor. 2022’de Rusya’da 21 binden fazla kişi savaş karşıtı barışçıl sokak protestolarına katıldıkları veya internette savaşı eleştirdikleri için bu türde “suçlardan” ötürü cezalandırıldı. Bunlardan 2 bin 307 kişiye idari gözaltı, kalanlara ağır para cezaları verildi.

Ukrayna’nın geniş kapsamlı işgalinin başlangıcında “Silahlı Kuvvetler kullanımı hakkında kasten yanlış bilgi yaymak” ve “Silahlı Kuvvetleri veya devlet organlarını mükerrer şekilde itibarsızlaştırmak” suçlarının tanımlanmasından bu yana 150’den fazla kişi hakkında bu suçlardan ceza soruşturması açıldı. Birçoğuna, sırasıyla 15 ve yedi yıla kadar hapis cezası öngören bu yasalardan uzun süreli hapis cezaları verildi.

Rusya’nın kuzeyindeki Vologda şehrinden amatör radyo yayıncısı Vladimir Rumyantsev de bu kişiler arasında. Rumyantsev, evinden yetkililerce yasaklanan bağımsız medya kuruluşları ve blog yazarlarının savaşla ilgili haberlerinden söz eden yayınlar yaptığı gerekçesiyle üç yıl hapis cezasına çarpıtıldı. Uluslararası Af Örgütü’ne göre, yalnızca ifade özgürlüğü hakkını kullandığı için mahkum edilen Vladimir Rumyantsev düşünce mahkumudur ve derhal ve koşulsuz serbest bırakılmalıdır.  

Ayrıca, Rusya yetkilileri, muhalifleri taciz etmek, baskı altında tutmak ve korkutmak için keyfi işten çıkarma, savaşa karşıtlarının katıldığı konserleri ve diğer kamusal etkinlikleri iptal etme ve baskı altında kaydedilen ‘özür’ videoları yayınlama gibi çok çeşitli taktikler uyguluyor.

Uluslararası Af Örgütü, bilinen kişilerin sırf savaşı kamuya açık olarak eleştirdikleri için “yabancı ajan” olarak yaftalanması yönünde gitgide güçlenen bir eğilim olduğunu da belgeledi. Bu keyfi tanımlamalar genellikle bu kişilerin bireysel ve mesleki faaliyetlerinin sert bir biçimde kısıtlanması, iş kaybı ve ajan veya hain olarak anılmalarıyla sonuçlanıyor.    

Oleg Kozlovski sözlerini şöyle sonlandırdı, “Uluslararası toplumu Rusya yetkilileriyle görüşmelerinde bu vakaları gündeme getirmeye, Rusya’da ve başka ülkelerde zulüm gören aktivistleri adil ve etkili sığınma prosedürleri sağlamak gibi adımlarla desteklemeye ve Rusya’daki insan hakları ihlalleriyle mücadele etmeye dönük uluslararası mekanizmaları güçlendirmeye çağırıyoruz.”