Myanmar’da askeri darbe ile yönetime el koyan ordu, Hükümet Başdanışmanı Aung San Suu Kyi ve diğer kıdemli yetkilileri gözaltına aldı. Konu hakkında bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Bölgesel Kampanyalar Direktör Yardımcısı Ming Yu Hah şunları söyledi, “Aung San Suu Kyi, kıdemli yetkililer ve diğer siyasi isimlerin gözaltına alınması son derece kaygı vericidir. Gözaltına alınanlar, uluslararası hukukta tanımlı bir suçla suçlanmadıkları takdirde derhal serbest bırakılmalıdır.”

“Myanmar ordusu bu kişilerin hangi yasal zeminde gözaltına alındıklarını açıklamalıdır. Ayrıca ordu, gözaltına alınanların kötü muameleden korunma hakkı dahil olmak üzere tüm haklarına eksiksiz saygı gösterilmesini ve kendi seçtikleri avukatlara ve ailelerine erişebilmelerini güvence altına almalıdır. Bu kişilerin nerede tutuldukları açıklanmalı ve tıbbi bakıma erişimleri sağlanmalıdır.”

“Bugün Myanmar halkı için kaygı verici bir gün. Askeri baskılar ve cezasızlık şiddetli biçimde ağırlaşma riski taşıyor. Önde gelen siyasi aktivistlerin ve insan hakları savunucularının eş zamanlı biçimde gözaltına alınması, askeri yetkililerin bugün meydana gelen olaylara yönelik herhangi bir muhalefete tahammül göstermeyeceğine ilişkin caydırıcı bir mesaj iletiyor.”

“Myanmar’da önceki askeri darbe ve baskı dönemlerinde güvenlik güçleri geniş kapsamlı şiddet uyguladı ve yargısız infazlar gerçekleştirdi. Silahlı kuvvetlere şiddetten kaçınma, uluslararası insan hakları ve insancıl hukuka riayet etme ve ilk fırsatta kolluk görevlerini tamamen polis güçlerine devretme çağrısı yapıyoruz” diyen Ming Yu Hah sözlerini şöyle sonlandırdı, “Telekomünikasyon kesintilerine ilişkin haberler, Myanmar’ın pandemiyle mücadele ettiği ve ülke içinde silahlı gruplarla yaşanan çatışmaların birçok bölgede sivilleri risk altına soktuğu istikrarsız bir dönemde halka yönelik daha fazla tehlike oluşturmaktadır. Telefon ve internet hizmetlerinin derhal erişime açılması hayati önem taşımaktadır.” 

Arka Plan

Myanmar’ın fiili lideri Aung San Suu Kyi, iktidardaki Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) partisinin kıdemli isimleri ve bölgesel hükümet liderleri bu sabah erken saatlerde gerçekleştirilen baskınlarla gözaltına alındı. Çok sayıda etnik siyasal parti ve öğrenci liderinin yanı sıra önde gelen aktivistler ve insan hakları savunucularının da gözaltına alındığı bildirildi.

İlerleyen saatlerde orduya ait bir televizyon kanalı, Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing’in yönetiminde bir yıllık olağanüstü hal ilan edildiğini duyurdu.

Tüm bunlar, yeni seçilen parlamentonun bugün yapılması planlanan ilk oturumu öncesinde, NLD yetkilileri ile ordu temsilcileri arasındaki gerginliğin arttığına ilişkin günlerdir basında yer alan haberlerin ardından yaşandı.

Ordu ile ordunun desteklediği Birlik için Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP), NLD’nin meclis çoğunluğunu artırdığı 8 Kasım 2020 seçimlerinde Seçim Komisyonu’nun usulsüzlük yaptığını ve görevini kötüye kullandığını iddia ediyordu. 15 Kasım 2020’de Myanmar Seçim Komisyonu, Aung San Suu Kyi ve NLD’nin Senato ve Temsilciler Meclisi’ne seçilecek 498 üyenin 396’sını kazandığını doğruladı.

Sabah erken saatlerde gerçekleştirilen gözaltılar sırasında ülkenin başkenti Nepido, en büyük kenti Yangon, Şan ve Kaçin eyaletleri ve Mandalay ile Sagaing bölgeleri dahil birçok yerde internet ve telefon hatlarının kesildiği bildirildi.