Mısır yasa dışı bir şekilde yüzlerce Suriyeli ve Filistinli mülteciyi alıkoyuyor. Aralarında bir yaşında olanlar kadar küçüklerin de bulunduğu çocuklar haftalarca alıkonuyor. Yüzlercesi aralarında Suriye’nin de olduğu, bölgedeki ülkelere zorla sınır dışı ediliyor. Zorla sınır dışı edilmeler yüzünden de aileler birbirinden ayrılıyor.

Uluslararası Af Örgütü, Mısır yetkililerinin Suriye’deki silahlı çatışmadan kaçan yüzlerce mültecinin zorla geri gönderilmesi ve yasa dışı bir şekilde alıkonulması ile ilgili dehşet verici politikasına son vermesi gerektiğini dile getirdi.

Son haftalarda Kuzey Afrika’dan Akdeniz’i geçmeye çalışan sığınmacı ve mültecilerin ölümlerinin ardından Uluslararası Af Örgütü bugün kısa bir rapor yayımladı. “‘Burada daha fazla yaşayamayız’: Mısır’da Suriye’den gelen mülteciler” adlı rapor, Mısır’ın Suriye’den gelen mültecilere yönelik sert tutumunun trajik sonuçlarına dikkat çekiyor.

Gitgide daha fazla mülteci Avrupa’ya bu tehlikeli yolculuğu deniz vasıtasıyla yapmak için hayatını riske atıyor – sık sık her bir yolculuk için insan kaçakçılarına 3.500 ABD Doları’na varan paralar ödeyerek.

Uluslararası Af Örgütü Mülteci ve Sığınmacı Hakları Direktörü Sherif Elsayed Ali, “Mısır yetkililerinin, Suriye’deki çatışmadan kaçan ve Mısır’a güvenli bir şekilde sığınmak isteyen herkese koruma sağlama görevi vardır. Şu anda Mısır, en savunmasız mültecileri bile korumada uluslararası yükümlülüklerini yerine getirme konusunda çok kötü bir şekilde başarısız olmakta. Suriye’den gelen mültecilere hayati yardım ve destek sağlamak yerine Mısır yetkilileri onları tutuklayıp, sınır dışı ederek insan hakları standartlarını gözardı ediyor. Çoğu mülteci Suriye’den kaçtığında evini ve geçim kaynaklarını kaybediyor. Onları koruma ve onlara yardım etme konusundaki başarısızlık Mısır’ın itibarında bir lekedir ve bölgedeki en önemli paydaş olarak imajına ciddi bir şekilde zarar verebilir” diye konuştu.

Aralarında çoğunun ebeveyni yanında olmayan çocukların da bulunduğu Suriye’den kaçan yüzlerce mülteci, süregiden kötü alıkonma koşulları ya da sınır dışı ile karşı karşıya – bazı durumlarda aile üyeleri birbirinden ayrılıyor. Uluslararası Af Örgütü mültecilerin arasında bulunan bir yaşındaki ikizlerin süresiz olarak alıkonulduğunu öğrendi.

Bazı mülteciler Uluslararası Af Örgütü’ne ülkede karşılaştıklar saldırgan koşullar yüzünden Mısır’ı terketmek zorunda hissettiklerini söyledi. Mısır deniz kuvvetleri Avrupa’ya ulaşmaya çalışan ve Suriye’den gelen mültecileri taşıyan 13 botun yolunu kesti. Birlemiş Milletler mülteci ajansının (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği – BMMYK/UNHCR) son verilerine göre, geçmeye çalışan 946 kişi Mısır yetkilileri tarafından tutuklandı ve 724 kişi hala alıkonuluyor. Çoğu vakada bir kez tutuklanınca, kişiler kamu davası sonucu serbest bırakılmaları emredilse bile Mısır’ın Ulusal Güvenlik ajansının emirleri uyarınca süregiden gözaltında tutuluyor.

Bir vakada Halep’ten gelen dokuz yaşındaki bir çocuk bir botta bir aile dostu ile tutuklandı. Çocuk alıkonuldu ve dört gün boyunca annesine erişimine izin verilmedi.

Geçen hafta Suriye’den gelen mültecileri taşıyan bir bot İskenderiye kıyısında battığı sırada 12 kişi boğuldu. Ekim başında aralarında Suriyelilerin de olduğu 300’den fazla kişi İtalyan adası Lampedusa’ya ulaşmaya çalışırken deniz araçları ele geçirilince hayatını kaybetti.

Uluslararası Af Örgütü’nün görüştüğü, İtalya’ya ulaşmaya çalışırken eşi alıkonulan bir kadın “Günler geçtikçe ümidimizi yitiriyoruz... Tek istediğim eşimin dönmesi. Güvende olabileceğimiz bir ülkeye yerleşmek istiyoruz... ya da bir yol, Mısır’dan ayrılmak için denizi kullanmak zorunda kalmadığımız bir yol istiyoruz. Burada daha fazla yaşayamayız” dedi.

Uluslararası Af Örgütü geçen hafta İskenderiye’deki bir polis karakoluna yaptığı ziyarette Suriye’den gelen aralarında 10 çocuğun da olduğu yaklaşık 40 mültecinin yasa dışı ve süresiz bir şekilde tutulduğunu gördü. En küçükleri ise 17 Eylül’den beri orada tutulan bir yaşındaki ikizlerdi.

Avukatlar da Uluslararası Af Örgütü’ne Mısır’ın Akdeniz sahilindeki polis karakollarında tutulan mültecileri temsil etmelerinin engellendiğini söyledi. BMMYK’nın alkonulan mültecilere erişimi bulunmuyor.

Tutuklanan mülteciler sınır dışı edilmeyi ya da uzatılmış ve yasa dışı alıkonulmayı kabul etmek arasında bir seçim yapmak zorunda kalıyor. Sonuç olarak onlarca aile zorla birbirinden ayrılıyor. Avukatlar Uluslararası Af Örgütü’ne en az iki olayda mültecilerin topluca Suriye’nin başkenti Şam’a sınır dışı edildiğini dile getirdi.

Sherif Elsayed Ali, “Mültecileri kanlı bir çatışmanın yaşandığı bölgeye geri göndermek uluslararası hukukun ciddi bir şekilde ihlali demektir. Kaçan mülteciler bariz bir şekilde ağır insan hakları ihlalleri riski taşımaktadır” dedi.

Yakın zamanda çoğu Suriye’den gelen 36 Filistinli mülteci 4 Ekim’de Şam’a sınır dışı edildi. Çoğunun Şam’daki Suriye Askeri İstihbarat Servisi’nin Filistin Şubesi’nde tutulduklarına inanılıyor.

Suriyeli ve Filistinli mülteciler Müslüman Kardeşler destekçisi ve 3 Haziran’da Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin devrilmesinin ardından Mısır’daki siyasi şiddet olaylarında suç ortağı olmakla suçlanıyor. Toplum içinde ağır bie şekilde damgalanmış durumdalar ve basında yabancı düşmanlığı saldırılarına maruz kalıyorlar.

Son aylarda, Mısır yetkilileri Suriye uyrukluların Mısır’a girmesi konusunda yeni kısıtlamalar getirdi. Artık gelmeden önce vize ve güvenlik izni almaları gerekiyor. Uluslararası Af Örgütü bölgedeki ülkelere çatışmadan kaçanlara sınırlarını açık tutmaları ve uluslararası topluma da savunmasız mültecilerin bölge dışına yerleşmeleri için fırsatları arttırması çağrısında bulunuyor.

Sherif Elsayed Ali “Suriye’deki savaş suçlarından ve insanlığa karşı suçlardan kaçan mültecilere sınırları etkili bir şekilde kapatan kısıtlamalar getirmek oldukça yanlış bir mesaj vermektedir. Mısır, her adımlarında onlara köstek olmak yerine Suriyelilerin yeniden ayakları üzerinde durabilmesine yardım etmelidir” dedi.