Uluslararası Af Örgütü yayımladığı yeni brifingde, Fransa yetkililerinin, gelecek ay Fransa Senatosu'nda oylanacak ‘Genel Güvenlik Yasa Tasarısı’na karşı düzenlenen protestoları bastırmak ve eleştirenleri susturmak için hukuka aykırı taktiklere başvurduğunu belirtti. Yasa, polis şiddetini gösteren görüntülerin paylaşımını sınırlandıracak ve güvenlik kameraları ve dronelar aracılığıyla polisin gözetim gücünü artıracak.

Uluslararası Af Örgütü Avrupa Araştırmacısı Marco Perolini konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Son derece tehlikeli Genel Güvenlik Yasası tasarısını protesto eden kişiler uydurma gerekçelerle gözaltına alındı ve tutuklandı. Fransa polisinin bu protestolara yönelik sert tavrı, polis faaliyetlerinin denetlenmesinin niçin bu kadar elzem olduğunu vurguluyor. Yasa, gazetecilerin polis şiddetini haber yapmasını engelleyebilir ve bu çok tehlikeli bir emsal oluşturur” dedi. Perolini sözlerini şöyle sürdürdü, “Haklarını daha da sınırlandıracak bir yasayı barışçıl biçimde protesto eden kişilerin tutuklanması doğrudan ‘insan haklarını ihlal eden uygulamalar’ listesine giren bir hamledir.  Bu tehlikeli uygulamalar Fransa halkının haklarına yönelik ciddi bir tehdit oluşturuyor.”

Fransa’da Kasım 2020’den bu yana gazeteciler ve aktivistlerin de aralarında bulunduğu on binlerce kişi Genel Güvenlik Yasa tasarısı ile Cumhuriyet Değerleri Yasa tasarısına karşı sokaklara çıkıyor.

12 Aralık 2020’de çok sayıda kentte düzenlenen protestolara on binlerce kişi katıldı. O gün Paris’te 142 kişi gözaltına alındı, bunlardan 124’ü herhangi bir suçlama yöneltilmeksizin gözaltında tutuldu. Bu vakaların yaklaşık yüzde 80’inde, protestocular hakkında soruşturma açılmadı. Protestocuların birçoğu, Fransa hukukunda muğlak biçimde tanımlanan ‘şiddet içermeyen suçlardan’ gözaltına alındı. Kamu görevlilerini aşağılama ve şiddet içeren eylemlere hazırlık amacıyla bir gruba katılma suçları buna dahildi. Tam da bu suçların muğlak biçimde tanımlanmış olması nedeniyle gözaltına alma ve suçlama olmaksızın gözaltında tutma uygulamalarını haklı gösterecek yeterli gerekçeler yoktu.

Uluslararası Af Örgütü, 2018’de akaryakıt zamlarına karşı düzenlenen Sarı Yelekliler protestolarının yanı sıra 2020’de COVID-19 nedeniyle uygulanan sokağa çıkma yasaklarının ardından düzenlenen protestolar bağlamında gerçekleştirilen keyfi gözaltılar konusunda da benzer kaygılarını ifade etmişti.

Yetkililer COVID-19’un yayılmasını önlemek için insanları tedbir almaya teşvik ettikleri halde insanların kamusal toplantılarda yüz maskesi takması, gözaltı gerekçeleri arasında sayıldı.

Uluslararası Af Örgütü, adına konuşan Perolini, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a, barışçıl toplanma hakkını ihlal eden tüm yasaları yürürlükten kaldırma çağrısı yaptı. Perolini, “3 Mart’ta gerçekleştirilecek Senato görüşmeleri öncesinde barışçıl biçimde protestolara katılmak isteyen kişilerin herhangi bir gözaltı tehlikesi olmaksızın protestolara katılmasına izin verilmelidir” dedi.

Arka Plan

Fransa Ulusal Meclisi 24 Kasım 2020’de Genel Güvenlik Yasa Tasarısı’nı kabul etti. 3 Mart’ta Senato’da komisyon görüşmeleri yapılacak ve 15 Mart’ta tasarı genel kurulda oylamaya sunulacak.

Uluslararası Af Örgütü’nün “Protestolar nedeniyle gözaltına alındılar: Fransa’da barışçıl protestocuları bastırmak için hukukun silah haline getirilmesi” başlıklı raporu 29 Eylül 2020’de yayımlandı. Uluslararası Af Örgütü aynı gün, Cumhurbaşkanı Macron’u insanların barışçıl protestolar gerçekleştirmesine izin vermeye çağıran ‘Gözler Fransa’nın Üzerinde’ isimli uluslararası bir kampanya başlattı. Kampanyaya yalnızca Fransa’dan 60 bin kişi katıldı.