AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’nı gözden geçiren Avrupa Komisyonu’nun İsrail’in insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair “emareler” tespit etmesi hakkında bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Avrupa Enstitüleri Ofisi Direktörü Eve Geddie, şunları kaydetti: 

“Ürkek ifadelerine rağmen, Avrupa Komisyonu nihayet malumu ilan etti: İsrail, Ortaklık Anlaşması kapsamındaki insan hakları yükümlülüklerini ihlal etmektedir. Bu, Uluslararası Af Örgütü’nün, uluslararası mahkemelerin, BM kuruluşlarının, bağımsız uzmanların, önde gelen Filistinli, İsrailli ve uluslararası sivil toplum örgütlerinin, bilim insanlarının, yorumcuların ve eski diplomatların yıllardır söylediği tartışılmaz bir gerçektir.

AB’nin bu değerlendirmeyi başlatmasının bu kadar uzun zaman alması affedilemez ve AB’nin İsrail’e karşı almayı planladığı herhangi bir tedbiri ortaya koymaması rahatsız edicidir. AB’nin anlamlı adımları geciktirdiği her gün, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki soykırımını ve İşgal Altındaki Filistin Toprağı’nın tamamındaki hukuksuz işgalini sürdürmesine yeşil ışık yakmaktır.

AB ve üye devletleri, İsrail’in Gazze Şeridi’nde Filistinlilere yönelik soykırımında ve haklarını kontrol ettiği tüm Filistinlilere yönelik insanlığa karşı işlenen apartheid suçu da dahil olmak üzere uluslararası hukuk kapsamındaki diğer ağır ihlallerinde rol oynayabilecek ticareti ve yatırımları yasaklamakla yükümlüdür.”

“Artık İsrail’in insan haklarını ihlal ettiğine dair ‘emareler’ olduğunu saptadıklarına göre, eylemsizliğin veya geciktirmenin hiçbir bahanesi kalmadı. AB üye devletlerinin bu süre zarfında İsrail ile yaptıkları her anlaşma, onları İsrail’in soykırım da dahil uluslararası hukuk kapsamındaki ağır ihlallerinde suç ortağı olma riskiyle karşı karşıya bırakır” diyen Geddie, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Anlaşmanın askıya alınmasından yana olan üye devletler, Almanya gibi askıya alma karşıtlarının, AB’nin eylemsizliğinin devam etmesi halinde suç ortağı olma riskini ve bunun Filistinlilerin hayatları üzerindeki acımasız bedelini tamamen anlamalarını sağlamak üzere tüm diplomatik ağırlıklarını kullanmalıdır. AB bir blok olarak bu yükümlülükleri yerine getiremez ve kendisini açık yasal yükümlülüklerine karşı korumaya kalkarsa, üye devletler uluslararası hukuk ihlallerinde rol oynayabilecek tüm işbirliği türlerini tek taraflı olarak askıya almalıdır.”

Arka Plan

23 Haziran 2025 tarihinde Avrupa Komisyonu, AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’na ilişkin değerlendirmesini AB dışişleri bakanlarına sundu. Değerlendirme, İsrail’in insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair "emareler" olduğunu belirledi ancak AB’nin buna karşı alacağı hiçbir tedbiri ortaya koymadı.

Uluslararası Af Örgütü uzun bir zamandır, Uluslararası Adalet Divanı’nın 19 Temmuz 2024 tarihinde yayımladığı tavsiye görüşünün ortaya koyduğu üzere, İsrail’in İşgal Altındaki Filistin Toprağı’ndaki hukuksuz işgalinin sürdürülmesine katkıda bulunan ticareti ve yatırımları önleme ve uluslararası hukuk suçlarının işlenmesine yardım veya destek sağlamaktan kaçınma yükümlülükleri doğrultusunda Ortaklık Anlaşması’nın ayrıntılı, kapsamlı ve güvenilir bir biçimde gözden geçirilmesi yönünde çağrıda bulunmaktadır.