Avrupa Komisyonu’nun 2018’den beri Hırvatistan yetkililerinin AB tarafından fonlanan sınır operasyonlarında temel insan haklarına riayet etmesini sağlayamadığı tespit edildi. AB’nin bağımsız denetim kurumunun yaptığı bir araştırma sonucu ortaya çıkan bu tabloda, bu süre içinde Hırvatistan’ın sınır koruma görevlilerinin mültecilere ve göçmenlere karşı yaygın ihlaller işlediği de belgelendi. Bağlanan, şiddetle dövülen ve işkenceye maruz bırakılan kişiler buna dahildi.

Uluslararası Af Örgütü Avrupa Enstitüleri Ofisi Direktörü Eve Geddie konu hakkındaki açıklamasında, “Avrupa Komisyonu, göçmenlere ve sığınmacılara şiddetli muamele uyguladığı bilinen sınır koruma görevlilerinin maaşları dahil olmak üzere Hırvatistan’ın sınır operasyonlarını finanse ederken ihlallere göz yumdu. Kamu Denetçisi, Avrupa Komisyonu’nun, AB fonlarının insan haklarını ihlal eden operasyonları desteklememesini sağlamak zorunda olduğunu açıkça ifade etti” dedi.

Kamu Denetçisi, Avrupa Komisyonu’nun ‘acil’ sınır denetim operasyonlarını 2018’den beri fonlamasına rağmen Hırvatistan’da insan haklarını gözlemleyecek bir mekanizmanın ancak 2021 yazında kurulmuş olmasının kafa karışıklığını yarattığını ve “esef verici” olduğunu bulguladı.

“Uluslararası Af Örgütü ve diğer hak örgütlerinin uyardığı gibi, Hırvatistan’daki insan hakları gözlem mekanizması ne bağımsız ne de etkilidir ve kayda değer iyileştirmeler olmadan güvenilir bir gözlemci görevi yapamaz. Kamu Denetçisinin Aralık ayında yayımlanan ve Hırvatistan polisinin ‘göçmenleri uluslararası hukuk ve yerel mevzuat çerçevesi dışında Hırvatistan’dan Bosna-Hersek’e geri göndererek hukuka aykırı hareket ettiğini’ tespit eden ilk raporu hızla geri çekildi ve Hırvatistan yetkililerinin kabahatlerine işaret eden tüm atıfların çıkartıldığı yeni bir versiyonla değiştirildi” diyen Eve Geddie, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Çok sayıda kişi, Hırvatistan yetkililerinin sınır şiddetine maruz kaldı ve Avrupa Komisyonu’nun bu şiddeti önlemek ve hesap verebilirliği sağlamaktaki içler acısı yetersizliğinin bedelini ödedi. Avrupa Komisyonu’ndan, Hırvatistan’da AB yardımlarıyla kurulan mekanizmaya ihlalleri etkili bir biçimde izlemek ve soruşturmak üzere daha geniş yetkiler verilmesini ve bu mekanizmanın yersiz siyasi etkilerden kurtulmasını sağlamasını bekliyoruz.”

Kamu Denetçisi, sonuç bölümünde, Avrupa Komisyonu’ndan gözlem mekanizmasının bağımsızlığını ve etkinliğini sağlamak için çalışmalarını denetlemekte daha aktif bir rol oynamasını talep etti ve Hırvatistan’dan göçmenlerin ve sığınmacıların toplu halde sınır dışı edildiği ve kötü muameleye maruz bırakıldığı ihbarlarını soruşturmak üzere hangi adımların atıldığına ilişkin somut ve doğrulanabilir bilgiler istedi.

Eve Geddie sözlerini şöyle sonlandırdı, “Avrupa Komisyonu AB tarafından fonlanan sınır operasyonlarının sadece Hırvatistan’da değil tüm AB sınırlarında AB hukukuna riayet etmesini sağlamak zorundadır.”

Arka Plan

Hırvatistan 2017’den bu yana Sığınma, Göç ve Entegrasyon Fonu (AMIF) kapsamında AB’den 108 milyon Euro’nun üzerinde fon aldı ve göç ve sınır yönetimi için ek 46 milyon Euroluk acil durum desteğinden yararlandı.

Aralık ayında, Avrupa Konseyi’nin İşkenceye Karşı Komitesi Hırvatistan yetkililerinin mültecilere ve göçmenlere saldırıda bulunduğunu ve sığınma hakkına erişimlerini engellediğini doğruladı. Komite aynı zamanda yetkilileri, polisin görevini kötüye kullandığına ilişkin ihbarlara yönelik kapsamlı ve zamanında soruşturmalar yapmamakla eleştirdi.