Uluslararası Af Örgütü bir açıklama yayımlayarak, Norveç’teki Afgan sığınmacıların Afganistan’a geri gönderilmesinin geçici olarak durdurulması önerisinin Norveç parlamentosu tarafından reddedilmesinin sığınmacılara yönelik yıkıcı bir darbe olduğunu söyledi. Bu karar, savaş ve zulümden kaçan insanların hayatının hiçe sayıldığını gösteriyor.

Ayrıca parlamento, bir sığınmacının kaçtığı ülkeye geri gönderilmeden önce daha fazla ölçütün sağlanmasını gerektirecek öneriyi de reddetti. Kabul edilseydi bu öneri, Norveç hukuku uluslararası standartlara daha uygun hale getirilebilirdi.

Uluslararası Af Örgütü Mülteci ve Göçmen Hakları Direktörü Charmain Mohamed, konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Norveç’teki Afganlar için korkunç olan bu haber, dünyanın en varlıklı ülkelerinden birinin siyasetçilerinin merhamet duygusunu kaybettiklerini gösteriyor. Afganistan’da hayat, bombalama, insan kaçırma ve zulüm de dahil olmak üzere sayısız tehlikeyle doluyken insanları oraya geri göndermek, vicdana ve ahlaka aykırı bir uygulamadır.” Mohamed, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İnsanları tehlikeye geri dönmeye zorlamak sadece büyük bir sorumsuzluk değil, aynı zamanda da hukuk dışıdır. Bu önerilerle birlikte Norveç’in insan haklarına sahip çıkan lider bir ülke olduğunu kanıtlama şansı doğmuştu, ancak Norveç bu şansı boşa harcayarak yüzlerce Afgan’ın geleceğini tehlikeye soktu.”

Norveç’in yalnızca nüfusuna oranla değil, toplam sayılar açısından da neredeyse diğer tüm Avrupa ülkelerinden daha fazla Afgan’ı geri gönderdiği görülüyor. Afganistan yetkililerin bildirdiğine göre 2017’nin ilk dört ayında Avrupa’dan zorla geri gönderilenlerin %32’si (304 kişiden 97’si) Norveç’ten geldi.

Sivil kayıpların çok yüksek seviyelere ulaştığı Afganistan aşırı tehlikeli bir ülke olmayı sürdürüyor. Bir aydan daha kısa bir zaman önce en az 40 kişi, Kabil’in merkezinde öğrencileri hedef aldığı görülen bir bombayla öldürüldü. Uluslararası Af Örgütü’nün 2017’de yayımladığı bir rapor, Norveç’in de aralarında bulunduğu Avrupa ülkelerinden Afganistan’a geri gönderilerek öldürülen, bombalı saldırılarda yaralanan veya sürekli zulüm görme korkusuyla yaşayan Afganların durumlarını ayrıntılarıyla ortaya koydu.

18 Ocak’ta alınan karardan etkilenen Afganlar arasında, Trondheim’da yaşayan ve geri gönderilmesini engellemek için hakkında geniş çaplı öğrenci eylemlerinin yapıldığı 18 yaşındaki Taibeh Abbasi de var. İran’da doğan Taibeh, daha önce hiç görmediği Afganistan’a gitmekten çok korkuyor. Ekim ayında yapılan bir eylemde Taibeh, göstericilere şunları söyledi:

“Kabil’de benim ve erkek kardeşlerim için hiçbir gelecek yok. Ayrımcılığa maruz kalacağız ve korunmasız bir azınlık olmanın nasıl bir şey olduğunu somut bir şekilde hissedeceğiz. Genç bir kadın olarak ben özellikle tehlikede olacağım. Eğitim ve kariyer hayallerim darmadağın olacak.”

Dünyanın her yerinden 100.000’den fazla kişi Uluslararası Af Örgütü’nün imza kampanyasına katılarak Norveç hükümetine, Afganistan geri gönderilen kişilerin güvenliği ve insanlık onurunu güvence altına alacak bir duruma gelene dek insanları bu ülkeye göndermeyi durdurma çağrısı yaptı.

Charmain Mohamed, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Taibeh ve ailesi gibi Afganlar güven içinde ve insanlık onuruna uygun bir şekilde yaşamayı hak ediyor. Norveçli milletvekillerine bu konuda nerede durduklarını tekrar değerlendirme ve hiçbir Afgan’ın tehlikelere zorla geri gönderilmediğini güvence altına alma çağrısında bulunuyoruz.”

Arka Plan

İnsanların Afganistan’a zorla geri gönderilmesini durdurmakla ilgili öneri, Sosyalist Sol Parti, Yeşiller Partisi ve Kızıl Parti tarafından sunulurken, geri göndermenin makul olup olmadığına ilişkin ölçütlerin artırılması önerisini Sosyalist Sol Parti sundu. 9 Ocak’ta Norveç Parlamentosu Yerel Yönetim ve Kamu İdaresi Daimi Kurulu önerilerin reddedilmesini tavsiye etti ve parlamento 18 Ocak’ta bu tavsiyeye uygun şekilde karar aldı.