Uluslararası Adalet Divanı bugün aldığı kararla, Myanmar’dan Arakanlılara yönelik soykırım kapsamına giren fiillerin engellenmesi için “önleyici tedbirler” almasını istedi. Konuya ilişkin açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Bölgesel Direktörü Nicholas Bequelin şunları söyledi:

“Bugünkü karar, Myanmar’ın üst düzey yetkililerine bir mesaj iletiyor: Dünya sergilediğiniz vahşetlere hoşgörü göstermeyecek ve Arakan Eyaleti’ndeki gerçekliğe dair içi boş söylemlerinizi körü körüne kabul etmeyecek. Arakan’da yaşamaya devam eden yaklaşık 600 bin Arakanlı en temel haklarından devamlı ve sistematik olarak mahrum ediliyor. Arakanlılar, gelecekte yapılabilecek katliamlara ilişkin gerçek bir tehlike altında.”

Nicholas Bequelin, Myanmar’ın Uluslararası Adalet Divanı’nın kararına uyarak, Arakanlılara yönelik süregelen ihlallere son vermesi gerektiğini belirterek: “Myanmar bu süre zarfında yaşananlara dair kanıtların yok edilmesini engellemek için de derhal harekete geçmelidir” Dedi. 

Bequelin “Uluslararası Adalet Divanı’nın kararı, Myanmar hükümetinin oluşturduğu ‘Bağımsız Soruşturma Komisyonu’nun bulguları hakkındaki özet raporun yayımlanmasından yalnızca birkaç gün sonra alındı. Bağımsız ve tarafsız olmayan Komisyon, Arakanlılara yönelik suçları soruşturmak üzere güvenilir bir çaba olarak değerlendirilemez. Ayrıca, Arakan’da veya ülkenin bir başka bölgesinde yaşayan diğer etnik azınlıklara yönelik ağır ve geniş kapsamlı ihlalleri soruşturmak için de herhangi bir çaba gösterilmedi” dedi. Bequelin, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Komuta sorumluluğu bulunanlar da dahil olmak üzere ağır ihlallerden sorumlu olan herkesten hesap sorulmadığı sürece, buna benzer katliam suçları yaygın bir şekilde işlenmeye devam edecektir. BM Güvenlik Konseyi, Myanmar’daki durumu acilen Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taşımalıdır.”

Arka Plan

Gambiya, 11 Kasım 2019’da, Myanmar’a karşı 1948 Cenevre Sözleşmesi gereğince sahip olduğu yükümlülükleri ihlal ettiği gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanı’nda dava açtı. Gambiya, davada hüküm verilene kadar, Uluslararası Adalet Divanı’nın Myanmar’dan acilen Arakanlılara karşı soykırım suçu kapsamına girebilecek veya bu suça sebep olabilecek tüm fiillerin engellenmesi için “önleyici tedbirler” almasını istemesini talep ediyordu.  

Önleyici tedbirlere ilişkin açık duruşmalar 10-12 Aralık 2019’da Lahey’de görüldü. Myanmar’ın Hükümet Başdanışmanı ve fiili lideri Aung San Suu Kyi başkanlığındaki Myanmar heyeti soykırım suçlamalarını inkar ederek, mahkemeden davayı düşürmesini ve önleyici tedbirlere ilişkin talebi reddetmesini istedi.

Myanmar hükümetinin oluşturduğu ‘Bağımsız Araştırma Komisyonu’ nihai raporunu 20 Ocak 2020’de Myanmar Devlet Başkanı’na sundu. Komisyon, Myanmar güvenlik güçlerinin savaş suçlarından ve “orantısız güç kullanımından” sorumlu olabileceği, ancak soykırım maksadına yönelik herhangi bir kanıt tespit edilmediği sonucuna vardı. Raporun tamamı henüz kamuoyuna açıklanmadı.