Uluslararası Af Örgütü’nün öğrendiğine göre, Irak’ın güneyindeki ve Bağdat’taki protestocular, güvenlik güçlerinin kendilerine saldırmasından ve üzerlerine ateş açmasından önce yetkililerin kasten internete erişimini engellediğinden şüpheleniyor.

Uluslararası Af Örgütü'ne (UAÖ) konuşan güvenilir kaynaklar, ülkenin güney vilayetlerindeki şehirlerde, özellikle de Basra’da, güvenlik güçlerinin atış mühimmatı da dahil olmak üzere aşırı ve gerekli olmayan güç kullanımını gösteren video görüntüleri ve fotoğrafların paylaşılmasının önüne geçmek amacıyla internete erişimin engellendiğini düşündüklerini söyledi.

UAÖ Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktör Yardımcısı Lynn Maalouf konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Irak’ın güneyinde giderek sertleşen durumu yakından gözlemliyoruz ve güvenlik güçlerinin barışçıl protestocuları darp ettiğine, keyfi olarak gözaltına aldığına ve hatta üzerlerine ateş açtığına dair haberlerden çok ciddi endişe duyuyoruz” dedi.

Maalouf, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İnternete erişimi kasten engellemek, ifade özgürlüğü hakkını kötü niyetli bir biçimde sınırlandırmaktır ve yetkililerin saklayacak bir şeyleri olduğunu gösterir. Bu kesintinin, güvenlik güçlerine kayda geçmeden ve hesap vermek zorunda olmadan barışçıl aktivistleri bastırmaları için verilen bir açık çek olmasından kaygı duyuyoruz.”

Bağdat’ta yaşayan bir kaynak UAÖ’ye, “İnternet olmadığında insanlar dövülüyor ve öldürülüyor, çünkü [görüntüleri] yükleyemiyoruz. Iraklılar artık sosyal medyanın değerini biliyor. Sesimizi yükseltmek için ona ihtiyacımız var” dedi.

Basra şehir merkezinin batısındaki Ez-Zubeyr’de yaşayan 21 yaşındaki bir erkek UAÖ’ye, bölgede iş imkanlarının yoksunluğunu protesto etmek için 15 Temmuz Pazar günü düzenlenen bir gösteriye katıldığını söyledi. Bu kişi, Irak SWAT (Özel Silahlar ve Taktikler Birimi) güçleri üyesi birinin protestocuların karşısına çıkarak ateş etmeye başladığını, sonra da onları kovaladığını ve darp ettiğini şu sözlerle anlattı:

“Herkesi dövmek istediler ve yaralamadıkları kimse kalmadı. Biri bacağından vuruldu, başka birinin de gözünün kanadığını gördüm. Geri çekildiğimizde [SWAT üyesi] biri beni yakaladı, diğeri ise darp etti. Ellerinden kaçmaya çalışırken cop kullandı ve kolumu kırdı. İnterneti kesiyorlar ki bizi dövebilsinler.”

Bağdat’taki diğer bir insan hakları aktivisti ise “Şu an konu su ve elektriğin ötesine geçti çünkü bizi yaralıyorlar. Hakaret ediyorlar. Yakalanıp dövülmekten ve yaralanmaktan, sonra da sokağa atılmaktan daha kötü ne olabilir? Biz şiddet istemedik. Barışçılız” dedi.

Geçen hafta, Basra’daki görgü tanıkları UAÖ’ye, güvenlik güçlerinin barışçıl protestoculara karşı biber gazı ve atış mühimmatı kullandığını bildirdi. Irak Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasına göre en az sekiz kişinin protestolarda öldürüldü. Ayrıca, görgü tanıkları, barışçıl protestocuları dağıtmak için protestocuların coplarla, kablolarla ve plastik hortumlarla dövüldüğünü aktardı.

UAÖ’nün edindiği bilgilere göre, 16 Temmuz Pazartesi günü, Bağdat’ta iki protestocu, şehir merkezindeki gösterilerden ayrıldıkları sırada, saat akşam 20:00 civarında tutuklandı. Kendilerini “yetkililerdeniz” diyerek tanıtan sivil giyimli, silahlı erkekler tarafından götürüldüler.

Bir arabaya sürüklenen ve gözleri bağlanan protestocular, bilinmeyen bir yere götürüldü. Sonrasında darp edildiler, elektrik şokuna maruz kaldılar ve protestocuları düzenleyen kişilerle aşırılıkçı gruplara mensup olup olmadıklarına dair sorgulandılar. Yaşadıklarından sonra görme yetisini kaybeden protestocular, içeriğini bilmedikleri belgeleri imzalamaya zorlandı ve serbest bırakıldı.

Lynn Maalouf, konu hakkındaki sözlerini şöyle sonlandırdı: “Irak yetkilileri, barışçıl protestocuların güvenlik güçleri tarafından dövülmesi, tacize uğraması ve tehdit edilmesi de dahil olmak üzere işkence ve diğer türde kötü muamele görmesine acilen son vermeli ve sorumluları adalet önüne çıkarmak üzere derhal bağımsız ve tarafsız soruşturmalar başlatmalıdır. Yetkililer, ülkedeki herkesin hiçbir müdahaleye maruz kalmadan ifade özgürlüğü ve barışçıl protesto haklarını kullanabilmesini güvence altına almakla yükümlüdür.”

Arka Plan

Irak’taki protestolar, ülkenin güneyindeki yüksek işsizlik oranları ve kamu hizmetlerinin yetersizliğine karşı 8 Temmuz Pazar günü başladı. Irak Savunma Bakanı, şimdiye kadar tahminen 274 güvenlik gücü mensubunun protestolarda yaralandığını bildirdi.

12 Temmuz Perşembe günü, gece geç saatlerde internete erişim engellendi. . İnternet erişiminin 16 Temmuz Pazartesi günü büyük ölçüde geri gelmiş olmasına rağmen ülkenin her yerinde internet sinyalinin zayıf olduğu ve sosyal medya platformlarına erişimin hala engellendiği söyleniyor.