Uluslararası Af Örgütü Hollanda'da bir Yüksek Mahkeme’nin, Srebrenitsa soykırımı sırasında üç Bosnalı Müslüman erkeğin öldürülmesinden Hollanda'yı sorumlu tutmasını, yıllardır süren hesap verilebilirlik arayışı için önemli bir zafer olarak niteledi.

Uluslararası Af Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktör Yardımcısı Jezerca Tigani “Srebrenitsa’nın üzerinden neredeyse 20 yıl geçmişken, Hollanda’daki bu davada ilk kez tek bir hükümet Birleşmiş Milletler yetkisi altında olan barış gücü askeri birliklerinin idaresinden sorumlu tutuluyor” diye konuştu.

Mahkemeye göre, BM barış gücü askerleri olarak görev yapan Hollandalı askeri birlikler, üç Boşnak Müslüman’ı 13 Temmuz 1995’te “güvenli bölge”den göndermişti. Bu da onların fiilen, çoğunun cesedine hala ulaşılamayan 8.000 Bosnalı Müslüman erkek ve çocuğu öldüren Bosnalı Sırp güçlerine teslim edilmesi anlamına geliyordu.

Elektrik teknisyeni olan Rizo Mustafic ve Srebrenitsa’daki BM barış güçlerinin Hollandalı taburunda (Dutchbat) yardım sağlayan çevirmen Hasan Nuhanoviç’in erkek kardeşi ile babası askeri birliklerin, onları kendi yönetimlerindeki “güvenli bölge”den göndermesi sonucu öldü. Nuhanoviç’in annesi de öldü ama onun ölümü bu davaya eklenmedi.

Bosnalı Sırp güçlerinin “güvenli bölge” dışındaki erkeklere kötü davrandığı ya da öldürdüğüne şahit olunan birçok vaka bulunmasına rağmen Hollandalı askeri birlikler onları barış gücünün yerleşkesinden kovdu.

Yüksek Mahkeme, öldürülen üç adamın akrabaları tarafından yerel bir temyiz mahkemesinde açılan hukuk davasında Temmuz 2011’de alınan kararı onayladı. 

Tigani “Bu, bu vakada öldürülenlerin akrabaları için tarihi bir zaferdir fakat aynı zamanda İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana uluslararası hukuk uyarınca Avrupa'nın en ağır suçlarının diğer binlerce mağduru için atılan sembolik bir adım anlamına da geliyor” dedi.

Hollanda devleti geçmişte Srebrenitsa soykırımındaki rolünden ötürü çeşitli davalarla karşı karşıya kaldı fakat ilk defa bir hukuk davasında ölümlerden sorumlu tutuldu.

Tigani "Hollanda Yüksek Mahkemesi'nin kararı çok açık bir şekilde devletlerin uluslararası barış güçlerinin idaresinden sorumlu tutulabileceğini gösterdi. Bu, Hollanda devletinin davayı açan akrabalara ve diğer Srebrenitsa soykırımı mağdurlarının ailelerine tam olarak telafi sağlanmasının -tazminat da dahil olarak- yolunu açmalıdır" dedi.