Uluslararası Af Örgütü’nün topladığı bilgiler Mısır askerlerinin, aralarında silahsız bir kişinin ve 17 yaşında bir çocuğun yakın mesafeden vurularak öldürülmesi de olmak üzere, en az yedi insanın hukuk dışı ölürülmesinden sorumlu olduğunu teyit ediyor.

Uluslararası Af Örgütü uzmanları öldürmelere dair sızdırılan video görüntülerini inceledi ve Mısır ordusu tarafından yayımlanan fotoğraflar ve Youtube’da videosu ile karşılaştırdı. Ayrıca Sina merkezli kaynaklar ve uzmanlarla görüştü. Videoda Mısır askerinin, aksanından Sinalı olduğu anlaşılan üniformalı başka biri ile yanındaki bir çocuğu vurarak öldürdüğü görülüyor. Videoda, daha önce öldürüldükleri anlaşılan beş kişinin ölü bedenleri de görülüyor.

Uluslararası Af Örgütü Kuzey Afrika Kampanyalar Direktörü Najia Bounaim, “Mısır silahlı kuvvetlerinin, savunmasız insanları soğukkanlı bir şekilde öldürmelerindeki rahatlık, yaptıklarına dair hiç bir gözetim ve hesap verme korkuları olmadığını gösteriyor. Bu öldürmeler, Mısır’ın uluslararası hukuk sorumlulukları uyarınca soruşturmak, yargılamak ve cezalandırmak zorunda olduğu yargısız infaz kapsamındaki suçlara giriyor. Kuzey Sina’da bir süredir tedirgin edici bir şekilde süreklilik arz eden öldürmelerle benzerlik gösteriyorlar,” dedi.

Uluslararası Af Örgütü Ocak ayında Kuzey Sina’da güvenlik güçleri tarafından altı kişinin yargısız infaz edilmesini de dünyaya duyurmuştu. Bu kişiler öldürüldüklerinde bir ila üç aydır gözaltındaydılar.

İslami eğilimli televizyon kanalı Mekameleen’de yayınlanan videoda ayrıca, öldürülmeden önce bir zırhlı Amerikan Humvee aracında Mısır askerleri tarafından tutulan en az iki silahsız kişi görülüyor. Mısır’ın bir numaralı askeri teçhizat tedarikçisi ABD. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün verilerine göre ABD, 2003’ten bu yana Mısır’a, aralarında 100 Humvee (High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicles – Yüksek Hareket Kabiliyetli Çok Amaçlı Vasıta) aracının da bulunduğu 1,000’in üzerinde zırhlı personel aracı tedarik etti.

Najia Bounaim açıklamasına, “Aralarında ABD’nin de bulunduğu bazı ülkeler Kuzey Sina’ya, hangi boyutlarda insan hakkı ihlallerinde doğrudan veya dolaylı olarak kullanılabileceğini gözetmeksizin, hiçbir gözetim, denetleme güvence altına alınmadan silah sevkiyatı yapmaktadırlar. Bu sevkiyatların hepsi durdurulmalıdır,” sözleriyle devam etti.

Uluslararası Af Örgütü, bir Mısır ordusu sözcüsünün Facebook’taki Aralık 2016 tarihli bir bildiriminde ve Savunma Bakanlığı’nın 5 Kasım 2016 tarihli bir YouTube videosunda, daha sonra sızdırılan videoda öldürülürken görülen kişilerin en az ikisinin görüntülerini tespit etti. Sözcü açıklamasında, bu kişilerin Kuzey Sina’da terörle mücadele operasyonları sırasında öldürülen “teröristler” olduğunu söylüyordu. Ancak sızdırılan videoda, bu kişilerden en az ikisinin öldürüldükleri sırada silahsız oldukları görülüyor; video görüntüsünün incelenmesi sonucunda silahların ölen kişilerin yanına öldürüldükten sonra askerler tarafından çatışma sırasında ölmüşler gibi gösterme amaçlı konulduğu anlaşıldı.

Videoyu inceleyen Uluslararası Af Örgütü uzmanları ayrıca bu olayın, Savunma Bakanlığı’nın kendi videosunu paylaştığı tarih olan 5 Kasım 2016’dan önceki bir tarihte olduğunu teyit etti.

Sina’dan bazı kaynaklara göre bu video, Kuzey Sina’da güney Sheikh Zowaid ve Rafah arasında kalan çölde çekilmiş. Yerel internet haber sitesi Sinai 24’ün haberine göre, ölenlerden ikisi kardeş. Bu kişilerden biri 16 yaşındaki Abd el-Hady Sabry, diğeri 19 yaşındaki Dawood Sabry. İkisi de Mısır-İsrail sınırındaki Rafah köyünde ikamet eden al-Awabda aşiretinden. Bu bilgi, gencin vurulmadan hemen önce Rafahlı ve al-Awabda aşiretinden olduğunu söylediği videodaki bilgiyle örtüşüyor.

Videoda, Sina aksanlı, Mısır ordusu için çalışan, o bölgeden bir bedevi olduğu düşünülen ve üniformalı olan bir kişinin silahsız bir insanı başından beş kurşunla öldürdüğü açık bir şekilde görülüyor. Son yıllarda Mısır ordusunun Sina birliklerinin, istihbarat toplama amaçlı bazı Sinalı ailelerle çalıştığı biliniyor. Ağustos 2016 tarihli bir Mada Masr yazısında bazı Sinalı askerlerle yapılan röportajlara atıfta bulunuluyor, bu kişiler Mısır ordusuna, ordunun giremediği bölgelerdeki operasyonlarda yardım ediyorlar. Sinalı gözlemci Mohannad Sabry, bu uygulamanın Sinalı aşiretler arasında intikam ve misilleme temelli pek çok çatışmaya neden olduğunu söylüyor, bu ordu mensubu olmayan silahlı kişiler, kimi Sinalılara karşı çeşitli hukuk dışı edimlerde bulunmaktalar.

Najia Bounaim, “Bu kişi ister Mısır askeri olsun ister olmasın, ordunun emri ve komutası altında hareket etmiştir. Bu soğukkanlı öldürmelerden Mısır ordusu sorumludur,” dedi.

Bounaim sözlerine, “Bu korkunç öldürmelerin sorumlularının cezasız kalmamaları çok önemli. Sorumluların yargılanıp cezalandırılmamaları, zaten yaygın olan, güvenlik güçleri tarafından işlenen suçların cezasızlığını daha da vahim hale getirecek ve ihlallerin tırmanarak artmasına yeşil ışık yakacaktır,” diye devam etti.

Arka Plan

Ocak 2017’de Uluslararası Af Örgütü, Kuzey Sina’da altı kişinin yargısız infaz edilmesinin Mısır İçişleri Bakanlığı tarafından araştırılması için çağrıda bulundu. Mısır yetkililerine göre bu al-Arish’teki bir eve yapılan baskında çıkan çatışmada öldürüldüler. Ancak Uluslararası Af Örgütü’nün, öldürülen kişilerin akrabaları, Sina’da faaliyet gösteren aktivistler ve görgü tanıklarıyla yaptığı görüşmelere dayanan araştırmasına göre, bu altı kişi öldürüldükleri zaman aslında al-Arish’te polis tarafından gözaltındaydılar.