Afganistan’da Taliban’ın iktidara el koymasının ardından hükümetin düşmesi ve Kabil Havalimanı’nda binlerce kişinin ülkeden kaçmaya çalıştığını gösteren kargaşa görüntüleri hakkında bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard şunları söyledi:

“Afganistan’da tanık olduğumuz trajedi önceden düşünülmeli ve önlenmeliydi. Uluslararası toplum hızlı ve kararlı adımlar atmazsa durum daha da ağırlaşacaktır. Akademisyenlerden gazetecilere, sivil toplum aktivistlerinden kadın insan hakları savunucularına kadar Taliban tarafından misillemeye uğrama riski altında olan binlerce Afgan, tamamen belirsiz bir geleceğe terk edilme tehlikesiyle karşı karşıya.”

“Yabancı hükümetler, Taliban’ın hedefi olabilecek herkese, Afganistan dışına güvenli bir çıkış yolu sağlamak için gerekli tüm adımları atmalıdır. Buna vize verilmesi, Kabil Havalimanı’ndan tahliyelere destek olunması, üçüncü ülkelerde yeniden yerleştirme imkanı sunulması ve tüm sınır dışı ve zorla geri gönderme uygulamalarının askıya alınması dahildir. ABD hükümetine, tahliyeler sürerken havalimanında kesintisiz olarak güvenliği sağlama çağrısı yapıyoruz” diyen Callamard sözlerini şöyle sonlandırdı:

“BM Güvenlik Konseyi, Afganistan halkının yeni ve sert bir hakikatle karşı karşıya olduğu ve geçici düzenlemelerle ilgili müzakerelerin sürdüğü bu dönemde, mevcut durumda ülkeyi etkin biçimde kontrol altına almış olan Taliban’a uluslararası insan hakları hukukuna saygı gösterme, sivilleri koruma ve misilleme saldırılarına son verme çağrısında bulunan acil bir karar çıkartmalıdır.”

Arka Plan

Afganistan’da Taliban yönetimine dönülmesinden endişe eden binlerce Afgan, Kabil’deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı üzerinden ülkeden kaçmaya çalışıyor. Sosyal medyada dolaşıma giren videolarda, yüzlerce kişi uçak pistinde koşarken ABD askerlerinin havaya ateş açtığını, kalabalık bir grubun bir uçağa binmek için birbirini ittiğini ve uçağın merdivenlerine tırmandığını, onlarca kişinin ise uçakların kanatlarına tutunmaya çalıştığını gösteriyor.

Havalimanı yönetimi tüm ticari uçuşların askıya alındığını açıkladı. Basında yer alan haberlere göre Pazar gecesi 2 binin üzerinde kişi ticari uçaklara binme umuduyla Kabil Havalimanı’na geldi ve havalimanında büyük bir yoğunluk yaşandı.

Kabil Havalimanı’nda yüzlerce kişinin zorla uçaklara girmeye çalışması nedeniyle en az beş kişinin öldüğü bildirildi. Bu kişilerin açılan ateş sonucu mu, izdiham sonucu mu öldüğü henüz belirsiz. Mevcut durumda havalimanından ve ABD vatandaşlarının tahliye edilmesi için devam eden çabaların denetlenmesinden ABD birlikleri sorumludur.