• Uluslararası Af Örgütü’nün COP30 delegasyonunda, dünyada çevreyi ve iklimi savunmanın en tehlikeli olduğu ülkelerden Brezilya, Ekvador, Paraguay ve Peru’dan iklim savunucuları yer alacak.
• Uluslararası Af Örgütü, hükümetleri, ABD Başkanı Trump’ın iklim krizinin hızlandığını inkâr eden tutumuna ayak uydurmak yerine, gerçek bir iklim liderliği sergilemeye çağırıyor.

Uluslararası Af Örgütü Brezilya’da gerçekleştirilecek BM İklim Değişikliği 30. Taraflar Konferansı (COP30) öncesinde yayımladığı açıklamada, COP30 liderlerinin, iklim aktivistlerini korumayı ve aktivistlerin gezegenimizin acilen ihtiyaç duyduğu iklim tedbirlerinin hızlandırılması taleplerini karşılamayı taahhüt ederek, müzakerelerin merkezinde kârı ve gücü değil, insanları tutması gerektiğini belirtti. Bu tedbirler, fosil yakıtlardan tam, hızlı, adil ve finanse edilen bir biçimde çıkmayı ve tüm sektörlerde herkes için sürdürülebilir enerjiye adil geçişi içermektedir.

Konferansa katılacak olan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Küresel iklim krizi, gezegenimizin önündeki en büyük tehdittir ve buna uygun bir müdahale gerektirmektedir. İklim değişikliğinin etkileri tüm dünyada daha belirgin hale geliyor. Artan sıklıkta ve şiddette kasırgalar, orman yangınları, kuralık ve sellerle karşılaşıyor, deniz seviyelerinin bazı küçük ada devletlerini yok edecek şekilde yükseldiğini görüyoruz” dedi. Callamard, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Brezilya’da düzenlenecek 30. Taraflar Konferansı, yıllardır küresel ısınmayı 1,5°C’nin altında tutmak için verilen taahhütleri ve sarf edilen çabaları tersine çevirmeye çalışanlara karşı kolektif bir direniş gösterme fırsatıdır. Atmosferdeki karbondioksit seviyelerinin geçen yıl rekor miktarda artması, COP30’a katılacak dünya liderleri için alarm zillerini çaldırmalıdır.

Uluslararası Af Örgütü, hükümetleri, Trump yönetiminin iklim krizinin hızlandığını inkâr eden tutumuna ayak uydurmamaya ve onun yerine gerçek bir iklim liderliği sergilemeye çağırıyor. Başkan Trump’ın bilimi reddetmesi ve fosil yakıtlar için artan lobicilik karşısında, küresel liderler, ABD katılsın veya katılmasın, acil iklim tedbirleri alma çabalarını iki katına çıkarmalıdır. Yenilenebilir enerji projelerine ayrılan finansmanı azaltma girişimlerine karşı durmalı ve ABD ile diğerlerinin iklim değişikliğiyle mücadele politikalarını ve düzenlemelerini zayıflatmaya yönelik zorbalıklarına direnmeliler.

Uluslararası Adalet Divanı’nın yakın zamanda açıkladığı son Tavsiye Görüşünün de doğruladığı üzere, devletler COP30’da fosil yakıtlardan tam, hızlı, adil ve finanse edilen bir biçimde çıkmayı ve tüm sektörlerde herkes için sürdürülebilir enerjiye adil geçişi taahhüt ederse insanlık kazanabilir. Bu taahhütlere, sera gazı emisyonlarında en ağır sorumluluğa sahip ülkelerden kredi değil, hibe şeklinde aktarılacak ciddi miktarda iklim finansmanı eşlik etmelidir. Önemli bir husus olarak devletler, iklim aktivistlerini ve çevre savunucularını korumaya yönelik adımlar atmalıdır. İklim adaletini sağlamanın ve milyarlarca kişinin insan haklarını korumanın tek yolu budur.”

Brezilya, 10-21 Kasım 2025 tarihlerinde Belem’de Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) 30. Taraflar Konferansı’na (COP30) ev sahipliği yapacak. Paris İklim Anlaşması’na taraf 190’dan fazla ülke, özellikle uyum tedbirlerine yönelik iklim finansmanının artırılması, ülkelerin sera gazı emisyonlarını azaltım hedefleri, COP28’de kararlaştırılan şartlarda fosil yakıtlardan nasıl ve ne zaman “çıkılacağı”, iklim kaynaklı zararları azaltma ve iklim değişikliğine en az yol açtığı halde bundan en ağır etkilenen düşük gelirli ülkelerdeki kaçınılmaz kayıp ve zararları telafi etme tedbirlerinin nasıl destekleneceği gibi konuları tartışacak.

İnsanları karar almanın merkezinde tutmak

Uluslararası Af Örgütü, iklim adaletini sağlamak için hızlı, eşitlikçi ve adil geçişin, iklim değişikliğinden en fazla etkilenen insanların tüm karar alma süreçlerinin merkezine alınması gerektiği kanaatindedir.

Bu yıl, Uluslararası Af Örgütü, insan haklarını savunmak için sıklıkla hayatlarını riske atmak zorunda kalan çevre aktivistleriyle güçlerini birleştirecek. Dünyada çevreyi ve iklimi savunmanın en tehlikeli olduğu ülkelerden Brezilya, Ekvador, Paraguay ve Peru’dan iklim savunucuları, Uluslararası Af Örgütü’nün COP30 delegasyonunda yer alacak. Aktivistler arasında Avá Guaraní Paranaense, Amazon Savaşçıları, Çalışan Çocuklar ve Gençler Hareketi (MANTHOC), Peru And Dağları ve Amazon Bölgesi Yerli Kadın Hareketi (ONAMIAP), Rede Vozes Negras Pelo Clima ve Texaco’nun Petrol Faaliyetlerinden Etkilenen Halklar Birliği (UDAPT) temsilcileri bulunuyor.

Agnès Callamard, “Dünya genelinde, iklim aktivizmi için sivil alanın daraldığını gösteren kaygı verici kanıtlara tanık oluyoruz; UNFCC bünyesindeki savunucuların susturulması da bunlardan biridir. Birçok savunucu, insan haklarını savundukları için zulme uğramaları nedeniyle COP30’a katılamıyor. COP30’un, iklim aktivizminde en önde yer alanların rolü ve onları koruma gerekliliği konusunda güçlü bir mesaj iletmesini bekliyoruz” dedi.

COP30’a katılacak liderlere yönelik çağrılar

Uluslararası Af Örgütü COP30 heyetlerine şu çağrıları yapmaktadır:

1. Fosil yakıtlardan aşamalı olarak çıkmak, (COP29’da kararlaştırılan) tamamen yetersiz 300 milyar dolarlık iklim finansman hedefini gerçekleştirmek ve kamu hibelerine dayalı finansman ölçeğini artırmak için net bir plan ve takvim oluşturun. Bu plan, uluslararası yatırımların, insan hakları zararlarına yol açabilecek ve fosil yakıtlardan ihtiyacımız olan uzaklaşmayı geciktirebilecek, doğrudan karbon yakalama ya da güneş veya deniz jeomühendisliği gibi riskli ve sonuçları kanıtlanmamış teknolojilere değil, iklim değişikliğiyle mücadeleye gerçekten yardımcı olan projelere akmasını sağlamalıdır.
2. Yüksek gelirli ve yüksek emisyon oranlarına sahip ülkeleri, özellikle de iklim değişikliğinden tarihsel olarak en fazla sorumlu olanları, ihtiyacın büyüklüğüne uygun olarak Kayıp ve Hasar Fonu’na yeni ve ek katkılar yapmaya teşvik edin. Ayrıca Kayıp ve Hasar Fonu’nun Yönetim Kurulu çalışmalarını şeffaf, kapsayıcı ve hesap verebilir şekilde yürütmeli ve etkilenen toplulukların finansmana doğrudan erişimini ve özel sektörün aşırı etkisine karşı korunmasını sağlamalıdır.

Brezilya, COP30 başkanlığı vesilesiyle, iklim savunucularının tanınmasını, korunmasını ve çok taraflı karar alma toplantılarına anlamlı katılımını güçlendirerek ve COP30’da resmen faaliyete geçecek olan Çevre Aktivistleri ve Savunucuları Liderler Ağı (LEAD) gibi girişimleri destekleyerek bu alanda liderlik sergilemelidir. Aynı zamanda çok sayıda Gözlem Grubu tarafından önerilen, yeni Küresel Adil Geçiş İçin Belem Eylem Mekanizması’nın (BAM) kuruluşuna öncülük etmelidir. Ülke içinde fosil yakıt projelerinin planlanan genişlemesini durdurmalı ve Brezilya’nın fosil yakıt üretiminden ve kullanımından ne zaman ve nasıl çıkacağını açıklamalıdır.

Agnès Callamard, “Başkan Trump’ın sizi inandırmaya çalıştığının tam aksine, fosil yakıtsız bir gelecek, insanlığın hayatta kalması için şarttır. Artık daha fazla kaçırılmış fırsat olmamalı: COP30’daki taraflar, Belem’de ve sonrasında tüm iklim kararlarına insan hakları yükümlülüklerinin rehberlik etmesini sağlamalıdır” diyerek sözlerini sonlandırdı.